Homeopatia
Dorota Sosnowska, Elżbieta Gajewska
W związku z licznymi pytaniami ludzi wierzących, czy metoda leczenia homeopatycznego nie pozostaje w sprzeczności z
chrześcijaństwem, podejmujemy się próby wyjaśnienia mechanizmów jej działania. Jednocześnie zdajemy sobie sprawę, że nie
odpowiemy w tym artykule na wszystkie nurtujące nas pytania.
Nazwa homeopatia, nadana przez doktora Hahnemanna nowej metodzie leczenia, pochodząca od greckich słów homoion
pathos, oznaczających "podobne cierpienie", wskazuje też istotę tej terapii - zasadę podobieństwa. W 1796 roku Hahnemann po
raz pierwszy ogłosił swoją podstawową tezę, która głosiła: "W sposób najpewniejszy, najszybszy i najskuteczniejszy można leczyć
takimi lekarstwami, które zdolne są wywołać w zdrowym organizmie chorobę jak najbardziej podobną". Tak właśnie narodziła się
zwięzła dewiza homeopatii: similia similibus curantur (podobne leczy się podobnym).
Samuel Hahnemann urodził się 10 kwietnia 1755 roku w Miśni w Saksonii. Pochodził z rodziny protestanckiej. Obdarzony
niezwykłym talentem do nauki języków obcych, w krótkim czasie władał biegle językami: angielskim, arabskim, francuskim,
greckim, hebrajskim i łacińskim. Potem ukończył studia medyczne na Uniwersytecie Lipskim, uzyskując tytuł doktora. Posiadł
także gruntowne przygotowanie zawodowe z chemii, farmakologii i dietetyki. Jako lekarz odznaczał się dociekliwością, odwagą,
umiłowaniem prawdy i niebywałą pracowitością.
Rozpoczął swoje badania od kory drzewa chinowego na swoim zdrowym organizmie. Przyjmowana podczas doświadczenia kora
wywoływała zespół objawów bardzo podobny do zimicy (malarii). Po zaniechaniu prób, objawy sztucznie wywołanej choroby ustąpiły.
Podawanie odpowiednio małej, skutecznej dawki chininy ludziom chorym na malarię, powoduje, że malaria ustępuje. W myśl
homeopatii, nigdy dwie podobne choroby, w przebiegu których zaburzone są podobne czynności i uszkadzane są te same narządy, nie
mogą się toczyć w organizmie żywym w tym samym czasie. Silniejsza zawsze wypiera słabszą.
Stosowane w homeopatii środki lecznicze przygotowywane są z substancji pochodzenia mineralnego, roślinnego i zwierzęcego, a
tylko w niewielkiej liczbie z wydzielin chorobowych ludzkiego organizmu oraz w wyniku syntezy chemicznej. Hahnemann przez wiele
lat wypróbowywał te środki na zdrowych ludziach i swoje doświadczenia zawarł w dziale formułującym teoretyczne i praktyczne
podstawy nowej metody leczenia opatrzonym tytułem "Organon rationelle Heilkunde". Hahnemann doskonalił swoje dzieło przez całe
życie (65 lat pracy) i doczekało się ono sześciu wersji.
Trzy zasady
W medycynie tradycyjnej, jak można zauważyć, czasami stosuje się też leki homeopatyczne. Np. digoksyna - stosowana w
zaburzeniach rytmu serca, gdy podawana jest w większej dawce zdrowemu człowiekowi powoduje właśnie zaburzenia rytmu serca.
Alkaloidy sporyszu - stosowane w leczeniu migren spowodowanych nagłym skurczem lub rozszerzeniem naczyń krwionośnych, gdy
zostaną podane w większej dawce osobie zdrowej powodują podobne objawy, tzn. rozszerzenie naczyń i bóle głowy.
Homeopatia ma charakter regulacyjny i jest swoista. Stosowane przez nią środki lecznicze pobudzają i kontrolują w ściśle
określony, swoisty sposób szeroko rozumiane mechanizmy samoregulacyjne żywego organizmu. Każdy środek leczniczy musi być
doskonale dobrany do pełni objawów i oznak chorobowych (obraz choroby naturalnej) i do osobniczej wrażliwości chorego
człowieka, jego ducha, duszy i ciała.
Oprócz naczelnej zasady podobieństwa, w homeopatii istnieją jeszcze trzy inne zasady. Pierwsza z nich, to zasada jednego
środka leczniczego (aczkolwiek współczesna homeopatia czasami odchodzi od tej zasady na rzecz złożonych środków leczniczych).
Druga zasada, to zasada najmniejszej dawki. Zaleca ona podawanie najmniejszej, skutecznej dawki środka leczniczego, zdolnej
doprowadzić do wyleczenia. Trzecia zasada mówi o wzbudzeniu środka leczniczego, czyli jego potencji. Swoisty dla homeopatii
sposób sporządzania środków leczniczych pozwala zamienić nieczynną materię w jej czynny, energetyczny odpowiednik i uwolnić z
niej moc leczniczą. Ta moc działa wprost na żywotność człowieka, czyli na mechanizmy samoregulacyjne przywracając w ten sposób
zdrowie.
Leki homeopatyczne mają za zadanie pobudzać siłę żywotną do działania. Hahnemann nazywa ją dynamiką, siłą dynamiczną, siłą
witalną, witalnością, zasadą żywotną i żywotnością dodając bardzo szczegółową jej charakterystykę.
Siła żywotna
Żywotność bywa dziś tłumaczona i rozumiana jako suma mechanizmów samoregulacyjnych organizmu żywego, odpowiedzialnych za
równowagę procesów życiowych (homeostazę). Ale "Organon medycyny" zawiera odmienną jej charakterystykę. Siłą żywotną jest:
"podobna duchowej, niematerialna, niewidzialna, dająca życie, ożywiająca materialny organizm, instynktownie czuwająca,
regulująca czynności, utrzymująca odczuwanie i działanie wszystkich części organizmu w harmonii, samopodtrzymująca, samorządna,
podlegająca zaburzeniom przez dynamiczne czynniki chorobowe (szkodliwe wpływy fizyczne i psychiczne) nawet działające z pewnej
odległości, bezrozumna, niezdolna do samoleczenia , podlegająca kształtującej mocy wyobraźni, która może ją zakłócić, a
zakłóconą zrównoważyć, poznawalna i doświadczalna jest tylko przez swe czynności w żywym organizmie".
Leki homeopatyczne przygotowuje się metodą stopniowego rozcieńczania i wzbudzania energetycznego w rozcieńczalniku. Takim
rozpuszczalnikiem jest woda destylowana, roztwór soli i najczęściej alkohol, a dla ciał nierozpuszczalnych - puder cukru
mlecznego (laktoza). Rozcieńczanie polega na mieszaniu oraz "dynamizacji" 1 cząstki składnika aktywnego i 99 cząstek
rozpuszczalnika. Dynamizacja, to energiczne potrząsanie roztworem po każdym etapie jego rozcieńczania.
Leki homeopatyczne są bardzo mocno rozcieńczone, a niektóre tak bardzo, że powstaje pytanie, czy w ogóle zawierają
substancję leczniczą. Skuteczność leków homeopatycznych jest tym większa im większe jest ich rozcieńczenie. Leki o największych
rozcieńczeniach, np. pięćdziesięciotysięcznym, wpływają nawet na psychikę człowieka, dlatego też stosowane są bardzo rzadko. Na
ogół niskie i średnie rozcieńczenia są stosowane w leczeniu zmian miejscowych i w stanach ostrych, a wyższe rozcieńczenia w
przypadku poważniejszych zaburzeń, które wymagają tzw. leczenia głębokiego.
Sztuka lekarza homeopaty
Dla przywrócenia zdrowia najbardziej użyteczny jest bodziec wybiórczo działający na mechanizmy regulacyjne. Służy temu
najmniejsza, konieczna i skuteczna dawka leku dobranego na zasadzie podobieństwa. Większa dawka byłaby nieużyteczna, a nawet
szkodliwa, gdyż lek homeopatyczny działa jakością i mocą wzbudzenia. Homeopatyczna metoda leczenia nie dąży do wskazania
pierwotnej przyczyny choroby. Poszukuje natomiast przyczyny wyzwalającej zaburzenie siły żywotnej organizmu. Lek homeopatyczny
ma być dobrany do całości obrazu chorobowego pacjenta, a nie jedynie do jego choroby.
Idealny lekarz homeopata, to lekarz medycyny gruntownie przeszkolony na studiach podyplomowych, bystry obserwator, w pracy
którego nie ma miejsca na rutynę i schematyczne działania.
Sztuka lekarza homeopaty polega na objaśnianiu wszystkich objawów u chorego, który aktywnie uczestniczy w tym procesie. Czas
badania pacjenta jest znacznie dłuższy niż w medycynie tradycyjnej. Każde zalecenia najprostszego środka poprzedza wnikliwa
analiza indywidualnych potrzeb pacjenta. W homeopatii skuteczność leczenia nie jest mierzona ilością przepisanych leków, ale
właściwym ich doborem i odpowiednim dawkowaniem. Dobry lekarz homeopata zna granice homeopatii. Jeśli należy zastosować inne
metody leczenia, zaleci je pacjentowi (np. cukrzyca nie jest leczona metodą homeopatyczną, homeopatia nie jest też skuteczna w
zaawansowanych nowotworach, może jedynie powstrzymać rozwój raka na jakiś czas).
Przy leczeniu homeopatycznym pacjent nie powinien używać substancji zapachowych (np. perfumy, dezodoranty, olejki eteryczne,
pasta miętowa itp.), także kawy, mocnej herbaty, wszelkich ziół, przypraw, syropów owocowych, stężonych soków roślinnych,
alkoholu, a nawet witamin.
Podsumowując, zdajemy sobie sprawę, że metoda homeopatyczna jest metodą kontrowersyjną. Jej mechanizmy działania nie są do
końca znane, ani wyjaśnione, a jednak wielu twierdzi, że jest to metoda skuteczna w działaniu, a ponadto nie wywołująca skutków
ubocznych jak leki medycyny tradycyjnej. Na terenie Niemiec i Francji jest sporo klinik, przychodni i aptek homeopatycznych
cieszących się dużą popularnością. Z dostępnych nam źródeł wynika, że na terenie Gdańska nie ma prawdziwego lekarza
homeopaty.
Dorota Sosnowska, Elżbieta Gajewska
Bibliografia:
- Podstawy homeopatii klasycznej, Robert Zawiślak;
- Homeopatia domowa, Andrzej Szymański;
- Broszura o lekach homeopatycznych wyd. "Laboratories BOIRON";
- Tajemnice medycyny niekonwencjonalnej, Elżbieta Cybulska;
- Farmacja stosowana, Akademia Medyczna w Gdańsku, pod redakcją St. Janickiego;
- New Age Medicine - A Christian Perspective On Holistic Health, Paul Reisser, M. D. Teri K. Reisser, John Weldon;
- More Understanding Alternative Medicine, Roy Lirescy;
- Wywiad z mgr farmacji, Teresą Szczepaniak.
